ΕΣΠΑ

  Η βιολογία των βομβίνων  

Οι βομβίνοι μας ανήκουν στο είδος Bombus terrestris και στην οικογένεια Apidae.  

Οι βομβίνοι χτίζουν μια αποικία, αλλά σε αντίθεση με τις κοινές μέλισσες, είναι "ετήσια" και ζει μόνο ένα καλοκαίρι.  

Οι κοινές μέλισσες διαχειμάζουν ως μια αποικία με τη βασίλισσα και τους εργάτες. Μια βασίλισσα μπορεί να ζήσει για αρκετά χρόνια, αλλά δεν μπορεί να επιβιώσει μακριά από την αποικία της.  

Δεδομένου ότι οι βομβίνοι δεν διαχειμάζουν όπως οι κοινές μέλισσες, δεν αποθηκεύουν μεγάλες ποσότητες τροφής. Κυρίως, τρέφονται με το συλλεγόμενο νέκταρ και τη γύρη της ημέρας κατά τη διάρκεια της νύχτας στην αποικία τους και οι εργάτριες πρέπει να πετάξουν την επόμενη μέρα για να μαζέψουν νέα τροφή. Αυτό εγγυάται μια σταθερή δραστηριότητα της αποικίας των βομβίνων και εξασφαλίζει καλή γονιμοποίηση ανεξάρτητα από τη θερμοκρασία και τις βροχοπτώσεις.  

Στη φύση, μια αποικία βομβίνων ξεκινά να δημιουργείται νωρίς την άνοιξη από μια βασίλισσα που διαχειμάζει στο έδαφος.  

Νωρίς την άνοιξη, λόγω των αυξανόμενων θερμοκρασιών, η νεαρή βασίλισσα βομβίνος ξυπνάει από τη χειμερία νάρκη της, αφήνει τη χειμερινή της φωλιά και επιστρέφει στην επιφάνεια της γης. Αμέσως μετά η νέα βασίλισσα προμηθεύεται με νέκταρ και γύρη για να ενισχυθεί μετά την διαχείμαση και αρχίζει να ψάχνει για μια κατάλληλη θέση για να δημιουργήσει τη νέα της αποικία.  

Οι περισσότερες από αυτές είναι εγκαταλελειμμένες φωλιές από ποντίκια. Μόλις η βασίλισσα επιλέξει τη νέα περιοχή δημιουργίας της αποικίας, χτίζει ένα μικρό δοχείο από κερί όπου θα αποθηκεύσει νέκταρ. Αυτό το κερί παράγεται από τα κοιλιακά τμήματα της βασίλισσας.  

Στη συνέχεια αρχίζει να συλλέγει γύρη και νέκταρ από την γύρω περιοχή. Το νέκταρ εισάγεται στο κέρινο δοχείο και από τη συλλεγμένη γύρη δημιουργούνται μικρές μπάλες (αναμεμειγμένες με νέκταρ) ως προμήθεια για τη μελλοντική αποικία. 

Η νεαρή βασίλισσα τοποθετεί μια ομάδα γονιμοποιημένων αυγών πάνω στις μπάλες γύρης. Για να ζεστάνει τη μελλοντική αποικία και να την κρατήσει ζεστή, οι βασίλισσα ξαπλώνει πάνω στα αυγά. Η κάτω πλευρά του σώματός της είναι χωρίς τρίχωμα. Αυτό της επιτρέπει να μεταφέρει αποτελεσματικά τη θερμότητά της. Έτσι, διατηρεί την μελλοντική αποικία σε θερμοκρασία περίπου 30°C. Σε αυτό το διάστημα, αφήνει την αποικία μόνο για σύντομες πτήσεις συλλογής γύρης και νέκταρ.  

Μόλις εκκολάπτονται νεαρές προνύμφες από τα αυγά, τρέφονται με τη γύρη και το νέκταρ. Η γύρη είναι πλούσια σε πρωτεΐνες και βοηθά τις προνύμφες να αναπτυχθούν γρήγορα. Μετά από περίπου 10 - 14 ημέρες οι προνύμφες περνούν στο στάδιο της νύμφωσης και μετά από άλλες δύο εβδομάδες οι πρώτες νεαρές εργάτριες εκκολάπτονται.  

Από εδώ και στο εξής, οι εργάτριες αναλαμβάνουν την τροφοδοσία της αποικίας, καθώς και τη συλλογή του νέκταρ και της γύρης. Η βασίλισσα δεν φεύγει πλέον από την αποικία. Το καθήκον της είναι τώρα κυρίως η ωοτοκία. Ανάλογα με τη διαθεσιμότητα της γύρης και του νέκταρ, μπορεί να εξελιχθεί ένας πληθυσμός βομβίνων από 80 - 400 άτομα.  

Στο τέλος της ανάπτυξης της αποικίας, θα υπάρχουν μόνο βασίλισσες και οι αρσενικοί βομβίνοι. Οι νεαρές βασίλισσες ζευγαρώνουν με τους αρσενικούς βομβίνους.  

Οι νεαρές ζευγαρωμένες βασίλισσες τρώνε ένα είδος πρωτεΐνης και πηγαίνουν να διαχειμάσουν στο έδαφος. Η παλιά βασίλισσα παθαίνει και αποσυντίθεται.  

Οι νεαροί βομβίνοι σκάβουν στο έδαφος και διαχειμάζουν.  

 

Αποικία βομβίνων  
1: παλαιότερες νύμφες, 2: αυγά, 3: νεαρές νύμφες, 4: στάδιο προνυμφών, 5: στάδιο διαχωρισμένων προνυμφών,
6: παλαιότερες προνύμφες, 7: στάδιο προνύμφες λίγο πριν την νύμφωση, 8: δοχεία αποθήκευσης νέκταρ